Z geograficznego punktu widzenia teren Śląska Cieszyńskiego można podzielić na trzy strefy: nizinną, pagórkowatą (pogórze) i górską. Nizinną część regionu, która sięga do wysokości 300 m. n.p.m., zajmują dorzecza Wisły i Odry oraz sztuczne stawy rybne, które liczne są zwłaszcza na północno – wschodnim obszarze Śląska Cieszyńskiego, Cieszyńskiego pobliżu dużego Jeziora Goczałkowickiego, który jest sztucznym zbiornikiem zaporowym na rzece Wiśle. Druga część to Pogórze Beskidzkie i Pogórze Cieszyńskie, gdzie różnice wysokości sięgają nawet 100 m. Poszczególne wzgórza oddzielają głębokie doliny, którymi na północny zachód toczą swe wody Wisła i Olza oraz ich dopływy. Nad Pogórzem wznosi się Beskid Śląski, który tworzy po polskiej stronie dwa rozciągnięte południkowo i rozdzielone doliną Wisły grzbiety górskie – Czantorii i Baraniej Góry. Najwyższymi szczytami Beskidu Śląskiego są Skrzyczne (1257 m n.p.m.) i Barania Góra ( 1220 m. n. p. m.). Po stronie czeskiej znajduje się znacznie rozleglejszy i Wyższy Beskid Śląsko – Morawski, z górującą nad okolicą Łysą Górą (1323 m. n. p. m.). Charakterystyczną cechą Beskidu Śląskiego jest stosunkowo duża wysokość względna oraz występowanie najwyższych szczytów w końcu bocznych odnóg pasma. Największymi rzekami Śląska Cieszyńskiego są Wisła, Odra i Olza. Wisła ma źródła na stokach Baraniej Góry skąd wypływają jej potoki źródłowe – Czarna i Biała Wisełka. Oba łączą się na terenie miasta w zbiorniku zaporowym w Wiśle – Czarnym. Dają tym samym początek po połączeniu się z potokiem Malinka królowej polskich rzek – Wiśle. Dalej Wisła płynie na północny zachód, zachód następnie na północ. W okolicach Strumienia skręca w kierunku wschodnim i wpada do Jeziora Goczałkowickiego. Po wypłynięciu z jeziora w rejonie Czechowic – Dziedzic opuszcza teren Śląska Cieszyńskiego. Znacznie krótszy bieg po regionie ma Odra. Jej źródła znajdują się w czeskich wschodnich Sudetach. Rzeka wpływa na teren Śląska Cieszyńskiego w okolicach Ostrawy, a opuszcza go w rejonie Bogumina (Bohumin). We wsi Olza, położonej na północny zachód od Bogumina) wpada trzecia pod względem wielkości rzeka regionu – Olza. Stanowi ona jednocześnie na długim odcinku granicę pomiędzy Polską i Czechami. Źródła Olzy znajdują się pod Gańczorką w Beskidzie Śląskim, koło Koniakowa. Następnie rzeka płynie krętym biegiem na zachód a w okolicach Jabłonkowa kieruje się w kierunku północno – zachodnim. W rejonie Gołkowic Olza ponownie skręca na zachód, by wkrótce zasilić wody Odry.