LUDOWE PROGNOZY POGODY

Jeżeli przy zachodzie słońce jasne po dniu dżdżystym - nazajutrz będzie dzień pogodny.

Także będzie pogoda, jeżeli wschód słońca jasny, a w nocy niebo było jasne i gwiaź­dziste.

Jeżeli słońce zachodzi wśród obłoków żółtoczerwonych, lub jeżeli po zachodzie słońca, widać na wschodzie pas czerwony, od spodu ciemniejszy - można oczekiwać pogody.

A gdy słońce ma kolor krwisty i znajduje się przed zachodem jakby z zadymionego powietrzu - można się spodziewać, że susza potrwa czas dłuższy.

Jeżeli około słońca, księżyca i gwiazd okazuje się jasność biaława - zapowiada ona deszcz. •

Gdy słońce zasępione, jakby w wodzie zanurzone, można oczekiwać deszczu.

Jeżeli słońce wschodzi czerwone, z jaskrawych promieniami, a nad nim jest gęsta chmura - będzie deszcz.

Gdy słońce zachodzi blade - zapowiada to deszcz.

Jeżeli niebo stopniowo się zachmurza, księżyc i gwiazdy pomału się zakrywają -będzie deszcz trwać długo.

Zdarza się, że zimą okazują się słońca podwójne: światła obok słońca, do niego podobne - jest to znak, że będzie mróz i śnieg.

Jeżeli słońce wschodzi blade, a potem staje się czerwone, wydaje się być wielkim i światło jego nie razi oczu - można na nie patrzeć, - a także gdy przy wschodzie i zachodzie słońca chmury i niebo są czerwone - jest to oznaką że będzie wiatr, a może i słota.

Gdy latem księżyc jasny, a rogi jego po nowiu ostro zakończone - będzie długo ładna pogoda (a zimą mrozy). Jeżeli zaś księżyc zasępiony, albo około księżyca po­sępna jasność, czy też obręcz kolorowa - będzie słota.

Gdy po nowiu rogi księżyca przyćmione, lub blada obręcz około księżyca w pełni, zapowiada to deszcz, który może potrwać dłużej.

Gdy księżyc wielki i czerwony, a jego rogi ostre i ciemne, około księżyca zaś jas­ność czerwona - będzie wiatr.

Także tęcza około księżyca i słońca bywa przed wiatrem i słotą. Gdy niebo latem gwiaździste - gwiazd wiele i silnie się iskrzą - będzie pogoda, a zimą mróz.

A gdy gwiazd mało, ale wielkie i blade i nie migają lub też jasność ich otacza -zapowiedź to deszczu.

Gdy tęcza jaskrawa, albo podwójna, deszcz nie prędko jeszcze ustanie.

Gdy latem rano widać małe chmurki, które stopniowo do wieczora znikają, moż­na się spodziewać, że czas dłuższy potrwa pogoda.

Także, gdy po deszczu chmury nisko się spuszczają prawie nad ziemią będzie pogoda.

Jeżeli przy zachodzie słońca chmury złociste i nikną powoli, znak to pogody.

Jeżeli niebo okryte drobnymi chmurkami, jakby zmarszczkami na wodzie - bę­dzie nazajutrz pogoda, ale na drugi, trzeci dzień może być deszcz.

Gdy chmury pomału się gromadzą od rana małe, w dzień tworzą większe masy i po południu nie znikają - trzeba oczekiwać deszczu.

Jeżeli chmury, jak skały, jedne nad drugie się zbierają - będzie deszcz.

Także małe białe chmurki, które przez słońce przechodząc stają się czerwone, lub żółte, zapowiadają deszcz.

Chmury przypominające wełnę są także zapowiedzią deszczu za dni parę.

Gdy przed zachodem słońca chmury się na zachodzie słońca gromadzą i mają kolor czerwony, będzie wiatr i może być pogoda.

Zimą białe chmury zapowiadają śnieg.

Zimą lub na wiosnę białawo-błękitnawe chmury bywają przed drobnym gradem, czy krupkami.

Chmury podobne do wełny owczej latem zapowiadają wiatr, a zimą śnieg. Gdy nad horyzontem błyskawica, a niebo jasne - zapowiada to pogodę i ciepło. Błyskawice zimą zapowiadają śnieg, wiatr, burzę.

Gdy grzmi rano - będzie wiatr, gdy grzmi w południe - będzie deszcz, jeżeli wie­czorem - będzie burza i ulewa.

Gdy mgła nad ziemią sie unosi - będzie pogoda. Także i mgła nad ziemią pod­ czas deszczu zapowiada pogodę.

Gdy z rana mgły się wznoszą - można się deszczu spodziewać.

Jeżeli deszcz pada przed, lub zaraz po wschodzie słońca, będzie pogoda popołu­dniu.

A gdy deszcz zaczyna padać w parę godzin po wschodzie słońca, lub później, będzie padać do wieczora.

Gdy podczas deszczu tworzy się jakby kurz wody nad ziemią a na wodzie bulki wyskakują- deszcz będzie długo padać. Jeżeli z rana rosa silna, a nie ma wiatru i niebo jasne - będzie pogoda. A gdy rosy z rana nie ma, a chmury się zbierają - będzie wiatr, potem i deszcz.

Późną jesienią biały mróz na trawie bywa przed deszczem, który za parę dni nastą­ pi.

Gdy podczas deszczu wiatr kierunek zmienia - można się spodziewać pogody. Wiatry wschodnie i północno-wschodnie zapowiadają pogodę, zimą - mróz. Gdy podczas mrozu śnieg pada wielkimi płatkami, a wiatr zmienia kierunek ­mróz osłabnie, będzie odwilż.

Gdy jesienią widać mróz biały, potem mgłę - zapowiada to słotę.

Gdy niebo pochmurne, a wiatr wieje - będzie deszcz.

Gdy wieją wiatry zachodnie, lub południowo-zachodnie - nastąpi słota.

Gdy odległe lasy i góry jak gdyby bliżej widać - zapowiada to słotę.

Głosy i dźwięki (jazda wozów, pociągów i itd.) głośniej i jak gdyby bliżej słychać przed słotą

Gdy się dym wznosi prosto w górę z kominów, zapowiada to pogodę. Przeciwnie, gdy dym ściele się po ziemi, jest to zapowiedź deszczu. Przed deszczem silniej się też odczuwa wszelką woń ze stajen i innych miejsc. Gdy jesień zimna - zwykle następują deszcze.

Gdy luty dżdżysty, zwykle takież bywają wiosna i lato, a gdy luty suchy, następu­ je zwykle posucha.

Jeżeli jesienią wiele jagód na krzewach, zwykle bywa ostra zima.

Gdy wiele miazgi pod korą na drzewach wiosną- zwykle bywa czas dłuższy pogo­da.

Nogietek deszczowy, powój i różne rośliny podobne do podróżnika - zamykają swe kwiaty przed deszczem.

Gdy psy wiele w nocy szczekają- zwykle następuje odmiana pogody.

Na mróz zimą a na suszę latem trzeszczą włosy u kota i pokazują się iskry, gdy go głaskać w ciemnym pokoju przeciw sierści.

Przed deszczem konie rżą silniej, woły otwierają nozdrza i wiele leżą koty się myją psy grzeją się przy ogniu, drapią ziemię, jedzą trawę, świnie się niepokoją skrobią się i walają w błocie, bydło i owce więcej zjadają trawy na paszy.

Krety na deszcz usypują więcej kretowisk.

Gdy nietoperze wcześniej latają wieczorem i dłużej w noc, zapowiada to pogodę.

Przed deszczem jaskółki nisko latają na pogodę zaś wysoko - także i skowronki.

Jeżeli sowa odzywa się podczas deszczu - będzie pogoda. Tak samo, jeżeli kruk kracze podczas deszczu i wysoko lata.

Gdzie dzikie gęsi i inne ptaki przelotne wcześnie wracają z ciepłych krajów na wiosnę, będzie wczesną ciepła wiosna, gdy zaś jesienią wcześnie ulatują prędko chłody nastąpią.

Przed deszczem skowronek śpiewa rano, siedząc na bryłce roli, wróble świergocą bardzo rano, wrony kraczą wiele i latają gromadnie, nie siadając, sroki i sojki gro­madzą się i wrzeszczą sokoły latają nisko, kury i indyki trzepoczą się w piasku i sku­bią kaczki i gęsi pływają bezustannie z krzykiem, małe ptaszki kryją się.

Pijawki, trzymane w słoju zawiązanym i do połowy napełnionym wodą- leżą zwi­nięte na dnie, gdy ma być stała pogoda latem, albo mróz zimą. Na deszcz zaś trzyma­ ją się spokojnie u góry naczynia. Przed wiatrem i burzą kręcą się i zwijają. Tak samo piskorze.

Żaby, ropuchy i żabki drzewne skrzeczą silniej przed deszczem. Gdy dżdżownice wyłażą na ziemię - deszcz to zapowiada.

Gdy pająki snują wiele siatek, można się spodziewać pogody; na pogodę też wy­chylają głowę z kryjówki i wyciągają nogi naprzód. Przed deszczem zaś łażą po ścianach. W siatkach pokazują tylko tył swego ciała z kryjówki.

„Babie lato" - pajęczyna unosząca się w jesieni po powietrzu - zapowiada pogodę.

Gdy komary i inne owady latają gromadnie po zachodzie słońca, a nie dokuczają ludziom - będzie pogoda, a gdy więcej brzęczą niż zwykle i są dokuczliwe - będzie deszcz.

Gdy pszczoły kryją się do ułów - będzie deszcz.

Gdy w stawach woda mętnieje, zapowiada to także deszcz.

Sam człowiek nieraz najlepiej może przepowiadać pogodę ze stanu swego zdro­wia i usposobienia. Szczególniej ludzie chorobliwi już na parę dni przed zmianą po­wietrza, osobliwie przed burzą nawałnicą lub zawieją śnieżną odczuwają to dosko­nale. Ludzie chorujący na reumatyzm, uskarżają się przed deszczem, lub śniegiem, że ich łamią wszystkie członki - bóle reumatyczne nie dają im spokoju - szczególnie nocami.

U suchotników kaszel się zwiększa, a skłonni do krwotoków plują krwią lub dostają krwotoku najczęściej właśnie na wiosnę, lub jesienią kiedy najwięcej desz­cz pada, o czym dobrze wiedzą lekarze i grabarze.

Ludzie, którzy na wojnie lub od jakiego wypadku otrzymali kiedy rany, które się już dawno zagoiły, cierpią nieraz także przed zmianą powietrza: w bliznach swoich często dotkliwy ból odczuwają.

Ale i na ludzi skądinąd zdrowych zmiana powietrza wielki wpływ wywiera. Gdy dzień jasny, słoneczny, budzi sie w nas uczucie radości i wesela, chęć do pracy i za­dowolenie z życia i otoczenia. Przeciwnie, gdy niebo zasępi się chmurami i zanosi się na ulewę, lub zawieję, zaraz cały nastrój i usposobienie nasze zmieniają się ku gorszemu. Szczególniej ludzie nerwowi stają się nieraz nieznośni dla otaczających, zgryźliwi, ze wszystkich i ze wszystkiego niezadowoleni, stają się wtedy ciężarem dla siebie i dla otoczenia. Najwięcej sporów, niesnasek w rodzinach, procesów powstaje najczęściej w tym czasie. Ludzie, skłonni do melancholii, poddają się wtedy nieraz rozpaczy, co ich czasem doprowadza do różnych nierozważnych kroków, których potem sami żałują. Tylko ludzie mający silną wiarę i ufność w Bogu, nie podlegają tak gwałtownym zmianom usposobienia. Umieją poddawać się we wszystkim woli Bożej i przyjmują z rąk Opatrzności z równym spokojem ducha dobro i zło, umieją panować nad sobą właśnie w tych trudnych chwilach życia są prawdziwie szczęśli­wymi w porównaniu z tymi, którzy utracili wiarę, tę jedyną kotwicę szczęścia tu na ziemi i w wieczności.

Dla odgadywania zmian powietrza mamy barometry. Jeżeli żywe srebro (rtęć) podnosi się, to zapowiada pogodę, na której trwałość tern pewniej rachować możemy, im dłuższy czas żywe srebro się podnosiło. Zwykle następuje zmiana powietrza do­piero nazajutrz, lub za dni parę.

Gdy podczas pogody rtęć w barometrze opada, prawie na pewno możemy oczeki­wać deszczu; jeżeli to opadanie trwało przez czas dłuższy - zanosi się i na dłuższą słotę. Zimą przepowiednia pogody bywa jednocześnie przepowiednią mrozu.

P. S. Ludowe prognozy pogody podano za Kalendarzem Królowej Apostołów z 1929 roku.

Kalendarium pochodzi z „Kalendarza Miłośników Skoczowa” 1997, udostępnionego dzięki uprzejmości Towarzystwa Miłośników Skoczowa.