Ruta Kornelia Lissowska

Downi

Downi, hnet po wojnie, jak było trzeja, chodzowało sie po kwiotki do ciotki Banotki. Uż nie pamiyntóm, jak miała óna na miano, dyż wszecy jóm tak nazywali. Była to samotno, bezdzietno wdowa, drobno, chuderlawo, rużowo na licu. Wżdycki miała szateczke na głowie, a chodzowała w dłó­gich szatach przeposanych zapaskóm. Miyszkała za miastym sama w swoji chałupce s zogrodóm przi potoczku. Na kónszczyczku pola, kiere obrobiała jyny kopaczkóm sadziła se ziymnioczki, fazole, kapuste, bób, pietruziel, sznytloch, marekwie i kwaki. Miała to dlo siebie i dlo swoji gowiydzi we chlywku, a była tam koza, baranek, trzi króliki, kohót i pore kurek. W zogrodzie zaś sioła i sadziła moc roztomaitych kwiotków i zielin, ło kiere moc sie starała. Rosły tam barewne gwoździki, aji ty turecki, kiere przepiyknie wóniały, jako też i taki, pumerańczowe i żółte nogietki, dalije, piwónie, floksy, lilije biołe, i czyrwióne czy biołe rużyczki. Były tam też szczypióne krzoki bezu lila i biołej barwy. Banotka sadziła też tam i zieliny na kierych sie znała w leczyniu rozmaitych słabości. I tak rosła tam miynta, piełoń, szałwia, boże drzywko, ślaz, chrzón, macierzónka, dziurawiec, bałuszanka i wrotycz.

Banotka sama żyła i miyszkała skrómnie, ale wdycki w izbie miała czysto i wszecko było pieknie poskludzane. Stół przikryty był czystóm serwetóm, a łóżko było zaścielane dekóm, na kierej w głowach leżały jedyn na drugim szumne zogłówki. Deliny były biołe, do czysta wydrzite kartaczym. Przi dwiyrzach, pod ścianóm stola ława, dali drzewianno odmaryja, a na­przeciw zaś był szyfóner, na kierym stol ołtarziczek, krziżyk i zdrzadełko w ramce. Wedle umywalni z laworym i żbónkym stol kibel z czystóm wodóm, kieróm Banotka przysmyczyć se musiała z pola, łod studni pod daszkym i skołowrotym na lańcuchu. W lodkach na łoknach pieknie czyrwiyniły sie pelargónije. Na wybiylónych ścianach wisiały w ramkach świynte obrazy. Wszyńdzi tu wóniało pieczkami s jabłek i zielinami. Wedle starego pieca kachlowego s blachami do warzynio stol ograbczok s narómbanym drzewym, szczapkami i patykami. Zaroz po wojnie Banotka ni miała jeszcze w chałupie elektryki, tóż poćmoku poliła sie u ni w izbie petryolka. Choć żodnych wygód w chałupie nie było to Banotka wżdycki była rada ze wszyckigo. Nigdy nie narzykała, ale sie do nas uśmiychała i prawiła, że jyny czako na nas, na dziewczatka, coby nóm jakisi szumne puketki s kwiotków przirychtować, kiereby my mógly zaś podarować naszym łojcóm, mamulkóm, starkóm czy też naszym rechtorkóm ze na kóniec szkoły. Robiła to zawdy s radościóm. Jeszcze teraz to wszecko pamiyntóm i jak mi kiedy w lecie zawóniajóm bezy, gwoździki, laki abo piwónije, to spóminajóm mi sie nasze wyprawy po kwiotki do ciotki Banotki, downo, downo tymu.

Artykuł pochodzi z „Kalendarza Miłośników Skoczowa” udostępniony dzięki uprzejmości Towarzystwa Miłośników Skoczowa.