Robert Orawski

W III Rzeczypospolitej

Po rezygnacji R. Cieślara jego obowiązki pełnił Rudolf Pszczółka, który z ramienia władz był świadkiem przemian, jakie stały się udziałem całego narodu po 4 czerwca 1989 r. W ratuszu zasiedli bowiem ludzie wybrani w pierwszych po wojnie, demokratycznych wyborach do sejmu i senatu, wygranych przez Komitety Obywatelskie Solidarność.

Stanisław Szczyrba (1.10.1989-1990) ostatni naczelnik miasta i Gminy w Skoczowie, nie zdążył zrealizować swoich zamiarów względem miasta gdyż 27 maja, po ponad 50 latach, odbyły się wolne wybory do Rad Gminnych.

W Skoczowie frekwencja wyniosła 42%. Zwyciężył miejscowy Komitet Obywatelski, a radnymi z jego ramienia zostali: w Bładnicach Piotr Jaworski, w Harbutowicach Janusz Stec, w Kowalach Teodor Hanus, w Międzyświeciu Roman Pilch, w Ochabach Witold Dzierżawski i Barbara Paszkiewicz, w Pierścu Adolf Sieklucki i Wiktor Danel, w Pogórzu Stefan Pietrzyk i Leopold Hymik, w Wilamowicach Mieczysław Tomosz, w Wiślicy Elżbieta Swoboda, a w Skoczowie Józef Drabina, Antoni Czerch, Roman Sanetra, Karol Krężelok, Ewaryst Rajwa, Jerzy Raszka, Jerzy Zahraj, Jolanta Pelic, Stefan Kabiesz, Mirosław Stroka, Edward Staniek, Mirosław Jabłoński, Remigiusz Majewski. Spoza KO do rady weszli: Ryszard Krawczyk z Kiczyc, Henryk Olejniczak i Kazimierz Orłowski.

Na sesji, która odbyła się 7 czerwca w Spółdzielczym Domu Kultury „Wspólnota" przewodniczącym Rady Gminy wybrany został Roman Sanetra, a jego zastępcami W. Dzierżawski i E. Rajwa. Dwa tygodnie później w świetlicy Gminnej Spółdzielni ukonstytuował się Zarząd Gminy w składzie R. Sanetra, W. Danel, W Dzierżawski. Burmistrzem został 35-letni Adam Wrona (29.06.90-28.02.91 r.) zaś jego zastępcą Jerzy Raszka (29.06.90 r.-30.12.90 r.). Powołano także komisje rady, których nazwy zmieniały się w późniejszych latach. Była komisja d/s Rolnictwa i Spraw Wsi, d/s Gospodarki Przestrzennej i Ochrony Środowiska, d/s Budżetu i Finansów, d/s Kultury i Więzi Społecznych, d/s Zdrowia i Opieki Społecznej, d/s Administracji, d/s Przedsiębiorczości i Handlu i d/s Oświaty i Kultury Fizycznej. Nowe władze Miasta i Gminy Skoczów miały niewielkie wpływy do kasy gminnej narzucone przez budżet wojewódzki i centralny. Brakowało środków na inwestycje, remonty i bieżące wydatki. Na dodatek magistrat miał długi w bankach. Nie było pieniędzy na szybkie dokończenie oczyszczalni ścieków i na budowę na Kaplicówce zbiorników wyrównawczych. Z tych powodów skupiono się na najpilniejszych i podstawowych potrzebach miasta. Zarząd

Miasta przeprowadził reorganizację pracy w urzędzie, a w przeciągu kilku lat skomputeryzował wszystkie wydziały.

W lipcu 1990 r., kiedy po stronie zachodniej ratusza stały rusztowania, doszło do zmian we władzach gminy. Ustąpili R. Sanetra i W. Dzierżawski. Rada Gminy tym razem pod przewodnictwem J. Drabiny i M. Jabłońskiego 1 sierpnia wydała zakaz handlu i parkowania na rynku. Trzy tygodnie później doszło do pierwszego z sześciu przetargów na 70 lokali komunalnych przeznaczonych na działalność kupiecką. Echa tych wydarzeń znalazły się w pierwszych numerach równolegle powstałych pism: „Tygodniku Skoczowskim" Kazimierza Raszki i „Gazecie Skoczowskiej" Haliny Szotek.

Pierwszy kwartał 1991 r. zaznaczył się przejęciem przez gminę żłobka przy ul. Mickiewicza i 11 przedszkoli (1.01), objęciem stanowiska burmistrza przez Romana Sanetrę (1.03.91 r. - 30.04.93 r.) i uchwaleniem budżetu. Ważne miejsce zajmowała w nim nowa elewacja ratusza. W kwietniu postawiono wokół niego pozostałe rusztowania i od czerwca zaczęto kłaść tynki. Ścianę boczną i tylną pokryto tynkiem tradycyjnym cementowowa-piennym, a front tynkiem wapiennym robionym według dawnej technologii z ciasta wapiennego, piasku kopanego, gliny żółtej, fena-lu, węgla drzewnego i kazeiny. Wszystko to działo się pod kontrolą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, który zalecił także renowację ozdobnych sztukaterii, odtworzenie i zakonserwowanie kamiennych elementów portalu oraz odnowienie obrazu bł. Jana Sar-kandra. Wrócił on na swoje miejsce, nad balkon, w połowie listopada 1992 r. Równolegle trwały roboty budowlane w szkole w Wiślicy i prace drogowe w Kiczycach i Ochabach. Ich uroczyste otwarcie 22 czerwca i 28 września zbiegło się z protestami Pogórzan, którzy nie chcieli dopuścić do tego, aby we wsi zlokalizowane zostało gminne wysypisko śmieci. Zakład zajmujący się ich wywozem do Mazańcowic, 1 stycznia 1992 r. zlikwidowano. W miejsce MPGKiM powołano odrębny zakład budżetowy pod nazwą „Zarządu Budynków Mieszkalnych". Tydzień po tym na ulicach Skoczowa pojawili się funkcjonariusze Straży Miejskiej. Początkowo mieszkańcy miasta i właściciele około 160 sklepów prywatnych nie mogli się do nich przekonać .

Po ustąpieniu chłodów wznowiono remont ratusza. 15 czerwca odrestaurowano banię stanowiącą zwieńczenie wieży oraz zdjęto iglicę z chorągiewką datowaną na r. 1801. Elementy te wymieniono na nowe, wykonane według starych wzorów przez Pracownię Kowalstwa Artystycznego w Pszczynie. Banię założono ponownie 13 sierpnia. Znalazła siew niej puszka ze starymi dokumentami uzupełnionymi o nowe z lat 1957-1992. W sierpniu firma Inkom ukończyła także budowę nowego mostu na Bładnicy. Natomiast jesienią powymieniano dębowe belki więźby i założono na wieży dach z blachy miedzianej. Przy tej okazji wymieniono też miedziane kraty latami. Wtedy również rozpoczęła się naprawa ulicznego oświetlenia. W centrum miasta w czerwcu następnego roku stanęły lampy wzorowane na tych z r. 1901. We wrześniu 1993 r. jeszcze bardziej upiększono rynek, stawiając na nim ławki i donice z roślinami. Miesiąc później stojący na nim Jonasz zyskał nową fontannę, zaś ratusz pastelową elewację. Zdjęcie z niego rusztowań zakończyło trwający latami remont. Skończyła się również rozpoczęta w r. 1991 adaptacja na ośrodek zdrowia budynków w Pierśćcu i Ochabach. Skoczów także powiększył swoją bazę zdrowotną o Przychodnię Dziecięcą na Górnym Borze. Koniec r. 1993 zaowocował gotową oczyszczalnią ścieków daleko posuniętymi robotami przy budowie hydroforowni na Kaplicówce. Między przejęciem 1 stycznia 1994 r. miejscowych szkół podstawowych a wyborami do Rady Gminy stanęły w mieście słupy ogłoszeniowe, oddano do użytku targowisko za Wisłą, przebudowano most na Bładnicy i przyspieszono prace przy układaniu wodociągów w Pogórzu, Ki-czycach, Wilamowicach, Ochabach i Skoczowie. Wybory z 19 czerwca odbyły się przy 37.7% frekwencji, wygrało je Forum Inicjaty-w Lokalnych, a 5 lipca Przewodniczącym Rady Gminy został Kazimierz Chrapek, zaś jego zastępcą Józef Drabina. Stanowisko burmistrza miasta ponownie objął Witold Dzierżawski, pełniący tę funkcję od 17 maja 1993 r. Najpierw był zastępcą R. Sanetry, a po jego odejściu burmistrzem ale bez zastęcy. Dopiero po czerwcowych wyborach W. Dzierżawski obsadził ten wakat. Wiceburmistrzem została wtenczas Barbara Hymik, która w Zarządzie Gminy miała do pomocy Józefa Drabinę, Leopolda Hyrnika i Jerzego Malika. Przedstawiciele władz miasta wraz z proboszczem Alojzym Zuberem i Antonim Kratkim udali się 29 września do Watykanu aby zaprosić do Skoczowa papieża Jana Pawła II w związku z przygotowaną w Ołomuńcu kanonizacją bł. Jana Sarkandra. Szykowanie się do tej wizyty rozpoczęło się już w maju 1993 r., kiedy to m.in rozpoczęto układanie schodów na Kaplicówce. W marcu 1995 r., gdy Urząd Miasta i Gminy od trzech miesięcy był już Urzędem Miasta powołano pod przewodnictwem Janiny Żagań zespół d/s Organizacji i Zabezpieczenia Ładu i Porządku w trakcie pobytu w mieście Papieża. W kwietniu stawiano na wzgórzu ołtarz, kończono schody i odnowiono tynki kościoła św. Piotra i Pawła. 22 maja Jan Paweł II przyleciał do Skoczowa helikopterem, który wylądował na stadionie KS „Beskid". Stamtąd udał się swoim papamobilem do kościoła św. Trójcy i na Kaplicówkę, gdzie celebrował mszę ku czci św. Jana Sarkandra. Uczestniczyli w niej: prezydent Lech Wałęsa, premier Józef Oleksy, prymas Polski kard. Józef Glemp, członkowie Episkopatu, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz ok. 250 tys. wiernych. Wielu pielgrzymów zwiedziło wtedy muzeum św. Jana Sarkandra w rynku, które 1 września uzyskało status muzeum parafialnego. Dla upamiętnienia tej historycznej wizyty powstała cykliczna Panorama Sztuki Chrześcijańskiej pn. „Musica Sacra", która weszła na stałe do kalendarza imprez kulturalnych miasta. Jej pierwsza edycja przypadła na czas wymiany na rynku i ul. Cieszyńskiej instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych, telefonicznych i elektrycznych. Układanie w tym miejscu nawierzchni z kostki brukowej firma Inkom zakończyła dopiero w lecie 1996 r. Na Małym Rynku nie było już wtedy piekarni PSS-u i czterech kiosków. Od strony ul. św. Jana Sarkandra wzniesiono dwa budynki, w których pomieszczono Wydział Oświaty i Kultury oraz fizykoterapię Zespołu Opieki Zdrowotnej w Cieszynie.

Skoczów liczył wówczas ponad 16 tys. mieszkańców. Na czele władz samorządowych, wybranych w czerwcu 1994 r., stał burmistrz Witold Dzierżawski i jego zastęczyni Barbara Hyrnik. Wydziałem Finansowo - Budżetowym kierowała skarbnik Grażyna Bulcewicz. Wydziałem Techniczno-Inwestycyjnym Czesław Dudek (wcześniej Mirosław Sitko). Architekturą zajmował się Krzysztof Zeman, Geodezją i Gospodarką Gruntami Krystyna Szajnert, Sprawami Społecznymi i Obywatelskimi Stanisław Lennert, Oświatą i Kulturą Janina Żagań. Sekretarzem Urzędu Miejskiego został we wrześniu 1996 r. Ireneusz Szarzeć (przed nim funkcję tę piastowała przez długie lata Renata Sypniewska). Strażą Miejską kierował Artur Tyma, Urzędem Stanu Cywilnego Maria Kożdoń, Gminnym Ośrodkiem Opieki Społecznej Adamina Balcar, a Zarządem Budynków mieszkalnych Maria Łosińska. Powołano też pełnomocników burmistrza d/s Osób Niepełnosprawnych. Została nim Krystyna Stefańska-Gnida i d/s Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - Maria Lipka (od stycznia 1997 r.)

W Radzie miasta zasiadali od czerca 1994 r. radni: Kazi-mierz Chrapek, Henryk Ciemała (przewodniczący Komisji Rewi-zyjnej), Karol Cypcer, Witold Dzierżawski, Andrzej Fa-jer, Józef Drabina (przewodni-czący Komisji Infrastruktury Komunalnej i Zagospodarowania Przestrzennego) Leopold Hyrnik, Bolesław Noga, Jerzy Malik (przewodniczący Komisji Budżetu, Polityki Finansowej i Administracji), Marek Konowoł, Andrzej Kasper, Witold Kożdoń, Helena Wajda, Aleksander Moczała, Małgorzata Orawska (przewodnicząca Komisji Oświaty i Kultury), Roman Sanetra, Elżbieta Swoboda, Ewa Fonfara, Karol Krężelok (przewodniczący Komisji Prawa i Porządku Publicznego), Jerzy Zahraj, Emil Wyle-żuch, Paweł Sikora, Henryk Olejniczak (przewodniczący Komisji Kultury Fizycznej, Zdrowia i Opieki Społecznej), Krzysztof Pierwoła, Stefan Pietrzyk, Jan Pilch, Paweł Klaczański i Zbignie-w Stompór.

Władze miasta kontynuowały naprawy dróg gminnych oraz systematyczne remonty szkół i przedszkoli. Zatroszczyły się o nawierzchnię i odwodnienie ul. Kiczyckiej i przedłużenie ul. Garbarskiej. W marcu 1996 r. powołano do życia Miejski Dom Kultury „Odlewnik".

Największą inwestycją do jakiej zdecydowała się przystąpić Rada II kadencji to budowa w Skoczowie basenu kąpielowego ze zjeżdżalnią i pełnym zapleczem rehabilitacyjnym. Prace budowlane rozpoczęły się w kwietniu 1997 r. od usunięcia starej niecki betonowej. Opóźnienia projektowe nie wpłynęły na harmonogram prac oszacowanych wstępnie na ok. 60-70 mld. starych złotych. Problemy z planami technicznymi objęły również budowę drogi szybkiego ruchu relacji Cieszyn-Bielsko-Biała. Zarząd Miasta poszerzony o Cz. Dudka i J. Żagań mocą uzupełnień do ustawy „O samorządzie terytorialnym" zabiegał dla Skoczowa o dwa skrzyżowania z tą estakadą.

Przeszłość ratusza i magistratu skoczowskiego jest niezwykle bogata i zajmująca lecz w niewielkim stopniu udokumentowana. Złożyły się na nią dokonania wielu pokoleń burmistrzów, radnych i bezimiennych często urzędników. Pod różnymi rządami, w odmiennych systemach społeczno-politycznych rozwijali oni ideę wspólnego dobra ukierunkowaną na pomnażanie pomyślności miasta i jego mieszkańców. Zachowali ciągłość tradycji, która także i za następne 200 lat budzić będzie szacunek i podziw.

Warto ją popularyzować. Nie tylko w formie pojedynczej publikacji w Kronice Skoczowskiej ograniczonej charakterem tego wydawnictwa do najważniejszych zjawisk i wydarzeń ale poprzez wyczerpujące opracowanie oparte na „skoczowskich" materiałach źródłowych z archiwów w Cieszynie, Katowicach, Wrocławiu, Pradze, Brnie, Ołomuńcu, Opawie i Wiedniu. Monografia taka jest miastu potrzebna tak jak poczet włodarzy Skoczowa, który zdobiąc sale ratusza przypominałby ludziom współczesnym o drogach rozwoju miasta i o przemianach społeczo-politycznych jakie się w nim dokonały w ciągu stuleci.

Artykuł pochodzi z „Kroniki Skoczowa” 1996, nr 11 udostępnionej dzięki uprzejmości Towarzystwa Miłośników Skoczowa.